100 χρόνια «Λιμενικό Σώμα», 22 Μαρτίου 1919 - 22 Μαρτίου 2019. Του Παπανικολόπουλου Νικόλαου - Υποναύαρχου Λ.Σ (ε.α)

Σαν σήμερα (22 Μαρτίου), πριν 100 χρόνια, καταχωρήθηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, στο τεύχος 67 Α, με το άρθρο 3 του Ν.1753/1919 «Περί τροποποιήσεως του νόμου περί διοικήσεως του Εμπορικού Ναυτικού και προσθήκης συναφών διατάξεων» η ληξιαρχική πράξη γέννησης του «ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ».

Το προσωπικόν της Διευθύνσεως του Εμπορικού Ναυτικού, της επιθεωρήσεως των υπηρεσιών αυτού, του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου και των Λιμενικών Αρχών, αποτελεί ίδιον σώμα, το «Λιμενικόν»...

Έτσι γεννήθηκε το Λιμενικό Σώμα το οποίο μετά από δυο μήνες άρχισε να οργανώνεται με το από 1-6-1919 Β.Δ  «Περί οργανώσεως του Λιμενικού Σώματος» (ΦΕΚ 121 Α/1-6-1919). Με το νόμο 3922/2011 έγινε  Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή.

Οι πρώτες Λιμένιες και Λιμενικές Αρχές πριν την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος.

Με το 4/23 Ιανουαρίου 1834 Διάταγμα του Β. Όθωνα   «Περί Οργανισμού των Λιμενίων Αρχών», όλα τα παράλια του Βασιλείου της Ελλάδος διαιρέθηκαν σε πέντε τμήματα.

Σε κάθε τμήμα ορίστηκε κι ένας πρωτεύοντας λιμένας (Ύδρα, Σύρος, Σκιάθος, Μεσολόγγι, και Νεόκαστρο (Πύλος) όπου ήταν η έδρα του «αξιωματικού λιμένος».  Οι Λιμένιες Αρχές, είχαν συγχρόνως τη διοίκηση, τη διαχείριση, την εκμετάλλευση και την αστυνόμευση των ακτών και των λιμένων.

Η διάκριση σε ‘Λιμενικά Ταμεία’ και ‘Λιμενικές Αρχές’ έγινε αργότερα με τους Νόμους ΡΚΘ/1866 και ΑΥΜΖ/1887, αντίστοιχα.

Με το Νόμο ΑΥΜΖ/1887 «Περί Οργανισμού των Λιμενικών Αρχών του Κράτους» (ΦΕΚ 131/1-6-1887) ιδρύθηκαν οι πρώτες Λιμενικές Αρχές με προϊσταμένους«Λιμενάρχες» οι οποίοι προήρχοντο από μονίμους ή εφέδρους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού το οποίο διέθετε και το υπόλοιπο προσωπικό.  

Κεντρικά  Λιμεναρχεία (5). Πειραιάς, Σύρος, Πάτρα, Κέρκυρα  και Βόλος με   Λιμενάρχη Πλωτάρχη.

Λιμεναρχεία (8). Ύδρα, Σπέτσες, Αργοστόλι, Ζάκυνθος, Γαλαξίδι,  Χαλκίδα, Θήρα και Άνδρος με Λιμενάρχη Υποπλοίαρχο ή Ανθυποπλοίαρχο.

Υπολιμεναρχεία  (10). Μεσολόγγι, Ιθάκη, Καλαμάτα, Πόρτο Χέλι, Ναύπλιο, Σκόπελο, Σκιάθο, Τρίκερι, Κύμη και Μύκονο με προϊστάμενο Υποφροντιστή  ή Ανθυποφροντιστή.   

Επιστασίες Λιμένος (16). Πύλος, Γύθειο, Κατάκολο, Κύθηρα, Πόρος, Αίγινα, Λαύριο, Νέα Μιτζέλα (σ.σ πρόκειται για τη σημερινή Μιτζέλα γνωστή και ως Αμαλιάπολη, παραθαλάσσιο χωριό του Δήμου Αλμυρού της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας, της  Περιφέρειας Θεσσαλίας με 508 κατοίκους),Τσαγέζι (σ.σ πρόκειται για το σημερινό Στόμιο, στις εκβολές (στόμιο ποταμού) του Πηνειού με 553 κατοίκους), Μήλο, Αμοργό, Ληξούρι, Λευκάδα, Παξοί, Ψαρά και Βοιαϊς (σ.σ πρόκειται για τη σημερινή Νεάπολη Βοιών ή Βάτικα , κωμόπολη της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας).

Οι πρώτες Λιμενικές Αρχές  μετά την ίδρυση του Λιμενικού Σώματος

Με το Ν.Δ «Περί διοικήσεως του Εμπορικού Ναυτικού» (ΦΕΚ 302 Α/13-10-1925) ιδρύθηκαν τριάντα (30) Λιμενικές Αρχές. Δυο (2) Κεντρικά Λιμεναρχεία (Πειραιώς και Θεσσαλονίκης). Οκτώ (8) Λιμεναρχεία α’ τάξεως μεταξύ των οποίων και της Αλεξανδρούπολης. Εννέα (9)  Λιμεναρχεία β΄ τάξεως και έντεκα (11) Λιμεναρχεία γ΄ τάξεως.

Με το (τροποποιητικό) Διάταγμα  «Περί διοικήσεως του Εμπορικού Ναυτικού» (ΦΕΚ 104 Α/1-6-1927) οι Λιμενικές Αρχές ορίστηκαν σε εικοσιοκτώ (28), ανεξάρτητες μεταξύ τους και διακρινόμενες σε τρεις τάξεις. Δυο (2) Κεντρικά Λιμεναρχεία (Πειραιώς και Θεσσαλονίκης). Δεκαέξι (16) Λιμεναρχεία μεταξύ των οποίων και της Αλεξανδρούπολης και δέκα (10) Υπολιμεναρχεία.

Με το Π.Δ 290/1996 (ΦΕΚ 200 Α/27-8-1996) το Λιμεναρχείο Αλεξανδρούπολης μετατάχτηκε σε Κεντρικό Λιμεναρχείο.

Με το Π.Δ 281/2014 «Αναδιάρθρωση Λιμενικών Αρχών» (ΦΕΚ 125 Α/29-5-2014) στο Κεντρικό  Λιμεναρχείο Αλεξανδρούπολης ενσωματώθηκαν και οι ανεξάρτητες μέχρι τότε Λιμενικές Αρχές Σαμοθράκης και Λαγός ως Λιμενικά Τμήματα. Η δικαιοδοσία του επεκτάθηκε ‘’από την Ανατολική εσχατιά των συνόρων του Κράτους και δυτικά μέχρι το ανατολικό άκρο των εκβολών του ποταμού Νέστου’’, υπαγόμενο στην 2^η Περιφερειακή Διοίκηση του Λιμενικού Σώματος που εδρεύει στην Καβάλα. 

Το Λιμενικό Σώμα − Ελληνική Ακτοφυλακή, συνεχίζει σήμερα την πορεία του έχοντας μια υπερ αιωνόβιο πείρα. Μια πείρα, από την οποία ευχόμαστε να αντλεί χρήσιμα συμπεράσματα για να συνεχίζει την πολύτροπο προσφορά του στην ελληνική ναυτιλία και κοινωνία και όχι μόνο.

Αλεξανδρούπολη    Μάρτιος  2019

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος  Λ.Σ (ε.α)