Τρίτη 3 Φεβρουαρίου 2015

Αγωγός ΤΑP & βόρεια Ελλάδα: Η βιομηχανία και η απασχόληση

Στο σημερινό μας άρθρο θα ασχοληθούμε με την διέλευση του αγωγού TAP από την Βόρεια Ελλάδα και θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τις ευκαιρίες που προκύπτουν για την Ελληνική βιομηχανία, αλλά και γενικά τις ευκαιρίες που θα δημιουργήσει ο αγωγός κατά την διάρκεια της κατασκευής και λειτουργίας του.
Του Αθανάσιου Πίτατζη



Ο Διαδριατικός Αγωγός φυσικού αερίου (TAP) θα ξεκινήσει από τους Κήπους στα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία όπου θα διασυνδεθεί με τον αγωγό φυσικού αερίου Ανατολίας (TANAP). Το τμήμα του αγωγού που θα διασχίσει την Ελλάδα θα έχει μήκος περίπου 550 χλμ. Θα ξεκινάει από τους Κήπους κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, και θα επεκτείνεται μέχρι τα σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία, νοτιοδυτικά της Ιεροπηγής.
Ο αγωγός σε πρώτη φάση θα είναι δυναμικότητας 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου και υπάρχει πρόβλεψη μελλοντικά να γίνει επέκταση και να γίνει 20 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. [1]
Βιομηχανία Βόρειας Ελλάδας: Ευκαιρίες και οφέλη από τον αγωγό TAP
Τα οφέλη που μπορεί να κερδίσει η βιομηχανίας της Βόρειας Ελλάδας από την διέλευση του TAP:
>Συμμετοχή πολλών ελληνικών βιομηχανιών στην κατασκευή του αγωγού
>Καλύτερες τιμές φυσικού αερίου λόγω του ανταγωνισμού ( εφόσον βέβαια ανοίξει η αγορά φυσικού αερίου)
>Διασύνδεση όλων των βιομηχανικών πάρκων της Βόρειας Ελλάδας με το εθνικό δίκτυο φυσικού αερίου αλλά και φυσικά με τον αγωγό. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι στο πλαίσιο ενός διαλόγου για αντισταθμιστικά οφέλη η ελληνική κυβέρνηση σε συνεργασία με τις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας θα μπορούσε να ζητήσει από την εταιρεία του αγωγού TAP, να προσφέρει αέριο σε χαμηλή τιμή και ενδεχομένως, αξιοποιώντας δυνατότητες όπως το ΕΣΠΑ και την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων, να χρηματοδοτήσει τη διασύνδεση των βιομηχανικών πάρκων με το εθνικό δίκτυο και τον αγωγό.*
>Συμμετοχή των βιομηχανιών και κατά την λειτουργία του αγωγού μέσω συμβάσεων συντήρησης του αγωγού, ή συμμετοχή σε έργα που συσχετίζονται με τον αγωγό όπως η κατασκευή του σταθμού συμπίεσης φυσικού αερίου στους Κήπους του Έβρου.
*Σύμφωνα με την ιστοσελίδα του αγωγού TAP τα πρώτα 10 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα θα κατευθυνθούν προς την αγορά της Ιταλίας, και το σχετικό κείμενο: Ο TAP θα προσφέρει στην Ιταλία νέες ευκαιρίες να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της αγοράς παρέχοντας σε πρώτη φάση 10 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως απευθείας στη χώρα, ποσότητα που αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος της συνολικής κατανάλωσης της Ιταλίας. [2]
Η χρυσή ευκαιρία για την Βιομηχανία
Αν κάτι λείπει τα τελευταία χρόνια από την Ελλάδα είναι ο στρατηγικός προγραμματισμός και η μεθοδευμένη στρατηγική προς κάποιους βασικούς στόχους. Στην προκείμενη περίπτωση πετύχαμε να περάσει ο αγωγός ΤΑΡ από την Ελλάδα κερδίζοντας πολλά γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη (βλέπε σχετική μελέτη ΙΟΒΕ), αλλά τα πρακτικά οφέλη μέχρι στιγμής δυστυχώς ακόμη είναι λίγα. Ο αγωγός θα περάσει από περιοχές που έχουν υψηλή ανεργία αλλά και βιομηχανικά πάρκα που παλιά έσφυζαν από ζωή και τώρα είναι γεμάτα με ερείπια να θυμίζουν ότι κάποτε εκεί υπήρχε βιομηχανική παραγωγή.
Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση μπορεί με 3 απλά μέτρα να αλλάξει το τοπίο και να φέρει ξανά την ζωή σε αυτά τα πάρκα αλλά και την ελπίδα για δουλειά και ένα καλύτερο μέλλον στις περιοχές αυτές (Κομοτηνή, Ξάνθη, Καβάλα, Δράμα, Κιλκίς, Σέρρες, και πιο γενικά στην υπόλοιπη Μακεδονία και την Ήπειρο). Αυτά τα μέτρα θα μπορούσαν να είναι τα εξής:
>Απλή διαδικασία αδειοδότησης για εγκατάσταση εργοστασίων με γρήγορη διεκπεραίωση της διαδικασίας και, όπως έχει αναφερθεί σε πολλά άρθρα σχετικά με το αντικείμενο, ο ενδιαφερόμενος να κάνει μια απλή αίτηση στην αντίστοιχη τοπική υπηρεσία και να αρχίζει άμεσα η κατασκευή. Ο έλεγχος των εργασιών μπορεί να γίνεται κατά τη διαδικασία της δημιουργίας των μονάδων.
>Θέσπιση ενός φορολογικού πλαισίου κατά το οποίο θα υπάρχει σταθερή φορολογία 5% για τα πρώτα 10 χρόνια και 10% για τα επόμενα 10 χρόνια για όποια εταιρεία ή επενδυτή εγκατασταθεί σε μία από τις ΒΙΠΕ της Βόρειας Ελλάδας μέσα στα επόμενα 5 χρόνια από την ημέρα ψήφισης του σχετικού νομοσχεδίου.
>Προσέλκυση βιομηχανιών που σχετίζονται με την κατανάλωση φυσικού αερίου, όπως για παράδειγμα εγκαταστάσεις μεθανόλης και συμπίεσης αερίου. Επίσης το φυσικό αέριο σήμερα χρησιμοποιείται για συμπαραγωγή σε βιομηχανίες των κλάδων τροφίμων, μεταλλουργίας και υφαντουργίας, σε μεγάλα θερμοκήπια καθώς και στο μεγάλο εμπορικό τομέα (νοσοκομεία, ξενοδοχεία). Τέλος, θα έπρεπε να προσελκύσουμε και βιομηχανίες που σχετίζονται με τον χώρο των υδρογονανθράκων (εφόσον και η χώρα φιλοδοξεί να γίνει χώρα παραγωγός υδρογονανθράκων).
Για να πετύχει αυτό το εγχείρημα θα πρέπει να ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση σε συνεννόηση με την Ιταλία, αλλά και την εταιρεία που διαχειρίζεται τον αγωγό TAP, ένα μέρος του φυσικού αερίου που προορίζεται για την Ιταλία να διατεθεί στην Ελλάδα για βιομηχανική χρήση αλλά σε ανταγωνιστική τιμή. Βέβαια θα πρέπει να μειωθεί και ο φόρος από τη μεριά του κράτους ώστε να γίνει ακόμα πιο ανταγωνιστική η βιομηχανία μας γενικά.
Αν πετύχει το πλάνο αυτό θα έχουμε μείωση της ανεργίας σε αυτές τις περιοχές, αύξηση των εξαγωγών και ίσως κάποιες ξένες εταιρείες επιλέξουν την βόρεια Ελλάδα σαν έδρα τους για την περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Τέλος με αυτόν τον τρόπο παρέχουμε στις βιομηχανίες που θα έρθουν στην περιοχή ενεργειακή ασφάλεια, σταθερό φορολογικό σύστημα αλλά και πρόσβαση στις αγορές των Βαλκανίων της βόρειας και την κεντρικής Ευρώπης.
Εξάλλου, αυτό εκφράζεται με το τρίπτυχο των τριών «E», ήτοι: «Energy security – Economic growth -Environmental protection». Οι τρεις αυτοί πυλώνες συνδέονται άμεσα με την εθνική ισχύκαι την εθνική ασφάλεια, ενώ κατά κύριο λόγο αφορούν στην εξασφάλιση του απρόσκοπτου εφοδιασμού της οικονομίας με ενέργεια. (η τελευταία έκφραση προέρχεται από άρθρο του κ. Ιωάννη Παρίση με θέμα: «Η ενεργειακή ασφάλεια στην Μεσογειακή περιοχή», που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Άμυνα και Διπλωματία-Ιούνιος 2013) .
Κοινωνικά και Οικονομικά Οφέλη
Όσον αφορά τα κοινωνικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες από την διέλευση του TAP υπάρχουν δύο ενδεχόμενες επιλογές κατά την γνώμη μου:
>Τη χρηματοδότηση από την εταιρεία TAP των απαραίτητων υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου στους οικιακούς καταναλωτές τουλάχιστον για τις μεγάλες πόλεις των Νομών, όπως Δράμα, Κομοτηνή, Ξάνθη, Καβάλα κτλ, σε συνεργασία με το ΕΣΠΑ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, όπως αναφέρουμε παραπάνω.
>Η εξασφάλιση χαμηλής τιμής φυσικού αερίου για τους κατοίκους της Βόρειας Ελλάδας ( με ταυτόχρονη πίεση προς το κράτος από τους κατοίκους των περιοχών αυτών για την δημιουργία των αντίστοιχων υποδομών μεταφοράς φυσικού αερίου).
Όσον αναφορά τα οικονομικά οφέλη θα έπρεπε να σταθούμε σε συγκεκριμένες δράσεις:
>Συμμετοχή των ελληνικών Πανεπιστημίων μέσω της συμμετοχής των φοιτητών στην δημιουργία των διαφόρων μελετών για τον αγωγό. Επίσης, η Ελλάδα έχει ένα τμήμα Φυσικού αερίου και Πετρελαίου στην Καβάλα με ένα αντίστοιχο μεταπτυχιακό, 3 μεταπτυχιακά ακόμη πάνω σε ενέργεια και τους υδρογονάνθρακες που δημιουργήθηκαν φέτος ( στην Αθήνα, την Θεσσαλονίκη και την Κρήτη) και πέντε Πολυτεχνεία με πολλές σχολές μηχανολογικού σχεδιασμού κ.α.
Γίνεται προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να πιέσει την εταιρεία να προσληφθούν και να δουλέψουν στον αγωγό όσο περισσότεροι Έλληνες είναι δυνατόν. Αυτό θα είναι και μια εξαιρετική ευκαιρία αφομοίωσης τεχνογνωσίας από Έλληνες επιστήμονες πάνω σε τέτοια έργα που είναι σπάνια στην Ελλάδα και ιδιαίτερα σε τέτοια μεγάλη κλίμακα, δίνοντας στην χώρα ένα στρατηγικό πλεονέκτημα και συμβάλλοντας στον στόχο της χώρας να γίνει ένας ενεργειακός κόμβος αλλά και να καταστεί χώρα παραγωγής υδρογονανθράκων.
>Αύξηση της συμμετοχής της βιομηχανίας και πιο γενικά της ενέργειας στο ΑΕΠ της χώρας, διαφοροποιώντας το μίγμα της οικονομίας της χώρας που βασίζεται υπερβολικά στον τουρισμό και την ναυτιλία.
Συμπέρασμα
Ο αγωγός TAP είναι έργο εθνικής σημασίας, αυξάνει την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, ικανοποιεί την απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών, θα μειώσει την ανεργία και θα δώσει ώθηση στην Ελλάδα να γίνει ενεργειακός κόμβος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου. Επιπλέον, εάν γίνει τελικά πραγματικότητα και δεν παραμείνει στα χαρτιά όπως π.χ. το σχέδιο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη η ανακοίνωση Πούτιν περί κατάληξης του South Stream στα σύνορα Τουρκίας- Ελλάδας, ανοίγουν νέες προοπτικές για την οικονομική και γεωστρατηγική αναβάθμιση της χώρας μας, αλλά και για την αναβάθμιση του ΤΑΠ.
* του Αθανάσιου Πίτατζη, Διπλωματούχου Μηχανικού Παραγωγής και Διοίκησης, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Μεταπτυχιακός φοιτητής 2014-2015 στο ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Καβάλα) στο Μεταπτυχιακό Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου (http://msc.petrotech.teikav.edu.gr/)
[1] Η διαδρομή του Διαδριατικού Αγωγού φυσικού αερίου, http://www.tap-ag.gr
[2] Ευκαιρίες που θα δημιουργήσει ο TAP για τις φιλοξενούσες χώρες, http://www.tap-ag.gr




Δεν υπάρχουν σχόλια: