Διαχείριση Απορριμμάτων & Προστασία Φυσικού Περιβάλλοντος στην Ελλάδα

του Χρήστου Κ. Γκιουμουσίδη

Χρησιμοποιώντας τον όρο «διαχείριση» απορριμμάτων εννοούμε τη μόνιμη διάθεση τους σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) και χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), τις λεγόμενες παράνομες χωματερές.

Παρ’ ότι η κατάσταση τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί αισθητά, εκτιμάται ότι σήμερα λειτουργούν περισσότερες από 300 παράνομες χωματερές ανά την επικράτεια, ενώ περισσότερες από 400 δεν έχουν αποκατασταθεί.

 
Οι συνέπειες της λειτουργίας των παράνομων χωματερών αλλά και της μη ορθής λειτουργίας των ΧΥΤΑ είναι δυσμενείς τόσο για το περιβάλλον όσο και για την οικονομία της χώρας(πρόστιμα των ΟΤΑ από την Ε.Ε.).

Τα κυριότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκύπτουν από τη μη ορθή λειτουργία των ΧΥΤΑ, αλλά και από την ανεξέλεγκτη διάθεση των απορριμμάτων περιλαμβάνουν τις εξής περιπτώσεις: πυρκαγιές, μεταφορά επικίνδυνων ενώσεων μέσω του ανέμου σε λίμνες ή ποτάμια, μεταφορά επικίνδυνων ενώσεων από τον άνεμο σε γειτονικές καλλιέργειες, εκπομπή τοξικών και δύσοσμων αερίων και ρύπανση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.

Εκτός των προβλημάτων που προκύπτουν κατά το στάδιο της διάθεσης δεν θα πρέπει να παραβλεφθούν προβλήματα και δυσχέρειες, τα οποία προκύπτουν κατά τη μεταφορά των απορριμμάτων στους ΧΥΤΑ, όπως: η εκπομπή βαρέων μετάλλων και διαφόρων οργανικών ενώσεων στην ατμόσφαιρα, η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα με τις γνωστές συνέπειες σε παγκόσμια κλίμακα, η ηχορύπανση και οι δυσάρεστες οσμές και η υποβάθμιση της ποιότητας του εισπνεόμενου αέρα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρεί τη λύση των ΧΥΤΑ ως μη ενδεδειγμένη για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων. Μολαταύτα σε ολόκληρη τη Χώρα ακόμα λειτουργούν περισσότεροι από 300 ΧΑΔΑ, ενώ σκουπίδια και μπάζα βρίσκονται παντού. Ακόμα και σήμερα, εν μέσω εκρηκτικής ατμόσφαιρας και αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών, η κεντρική και τοπική διοίκηση επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην κατασκευή ΧΥΤΑ.

Όλα αυτά τη στιγμή που τα βαριά πρόστιμα από την Ε.Ε. εξαιτίας της κακής εφαρμογής των κοινοτικών οδηγιών συνεχίζονται(από 1-1-2013 όποιος Δήμος της Χώρας μας δεν κλείσει την ενεργή χωματερή του θα πληρώνει ημερησίως 34.000€ πρόστιμο στην Ευρωπαϊκή Ένωση).

Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι η Ελλάδα διαθέτει ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο που περιλαμβάνει τη διαχείριση: αποβλήτων συσκευασίας (Νόμος 2939/3-8-2001), οχημάτων μετά την απόσυρση (Π.Δ. 116/5-3-2004), χρησιμοποιημένων ελαστικών (Π.Δ. 109/5-3-2004), μπαταριών (Π.Δ. 115/5-3-2004) και ηλεκτρονικών αποβλήτων (Π.Δ. 117/5-3-2004). Θα πρέπει λοιπόν το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τις νέες αιρετές Περιφέρειες να πράξει τα αυτονόητα, προκειμένου για την ορθή διαχείριση των σκουπιδιών.

Ωστόσο και οι πολίτες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι το πρόβλημα δεν είναι δυνατό να λυθεί δίχως την ενεργή συμμετοχή τους(ευαισθητοποίηση & ενημέρωση), μέσω δράσεων όπως της ανακύκλωσης και της παραγωγής κατά το δυνατόν μικρότερων ποσοτήτων οικιακών σκουπιδιών.