ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΑ. Από την οπτική των λιμανιών Του Υποναυάρχου ΛΣ (εα) Παπανικολόπουλου Νικόλαου

2009 – 2015. Πέντε τουλάχιστον εκλογικές αναμετρήσεις (10/2009, 05/2012, 06/2012, 01/2015, 09/2015)

Πέντε Πρωθυπουργοί (Γ. Παπανδρέου, Λ. Παπαδήμας, Π. Πικραμένος, Α. Σαμαράς, Α. Τσίπρας ) και βλέπουμε μέχρι το τέλος του 2015.

Κυβερνήσεις όλων των ειδών. Μονοκομματικές (Γ. Παπανδρέου), δικομματικές (Α. Σαμαρά με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ,

 Α. Τσίπρα με ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ),  τρικομματικές (Α. Σαμαρά με ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ), υπηρεσιακές (Π. Πικραμένου) και ειδικού σκοπού (Λ. Παπαδήμα).

Τρία Μνημόνια, με πλήθος εφαρμοστικών νόμων και πράξεων νομοθετικού περιεχομένου, αρμοδιότητας όλων των Υπουργείων, συνθέτουν το πάζλ της ολοκληρωτικής καταστροφής της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας.

Από το ξέσπασμα της κρίσης το 2009, δυστυχώς, καμία κυβέρνηση δεν είχε τη βούληση να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων που συμφωνούσε και υπέγραφε. 

Είναι εκατοντάδες τα θέματα που θίγονται συνολικά και στα τρία μνημόνια. Τα λιμάνια όμως έχουν την τιμητική τους και στα τρία. Η περίπτωση των λιμανιών είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η αξιοποίησή τους, μέσα από συμβάσεις παραχώρησης, μετοχοποίησης, πώλησης κλπ, καρκινοβατεί από το πρώτο μνημόνιο, του 2010.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η περίπτωση της COSCO στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) στο Ικόνιο του Πειραιά, είναι μεν μοναδική εξαίρεση αλλά αυτή ολοκληρώθηκε πριν τα μνημόνια και συγκεκριμένα την 01-10-2009.

Το πρώτο «Μνημόνιο» της κυβέρνησης  Γ. Παπανδρέου

 Αποτυπώνεται στις 63 σελίδες του Νόμου 3845/2010 (ΦΕΚ 65 Α/6-5-2010) «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της Ελληνικής οικονομίας από τα κράτη της ζώνης του ευρώ και το ΔΝΤ». Με επίκεντρο το χώρο της οικονομίας, έφερε δυο δυσβάστακτους και πρωτοφανείς όρους (α)Την   ολοκληρωτική  δέσμευση  του συνόλου της περιουσίας του ελληνικού κράτους   και (β) την παραίτηση απ’ όλες τις ασυλίες κι απ’ όλα τα δικαιώματα της εθνικής κυριαρχίας.

Σχετικά με τα λιμάνια ανέφερε : Το χαρτοφυλάκιο των λιμανιών θα αναδιοργανωθεί σε επί μέρους ομάδες, γεγονός που προϋποθέτει την ολοκλήρωση διαφόρων συγχωνεύσεων. Για τον ΟΛΠ ΑΕ σχεδιάζεται η πώληση ποσοστού 23,1% των μετοχών του.

Σ.Σ (ι) Η αναδιοργάνωση των λιμανιών σε ομάδες μέσω συγχωνεύσεων προβλέφτηκε μεν με το άρθρο 39 του Ν. 4150/2013 αλλά μέχρι και σήμερα δεν υλοποιήθηκε και

(ιι)  Ο διαγωνισμός για την πώληση των μετοχών του ΟΛΠ ξεκίνησε την 5-3-2014 από το ΤΑΙΠΕΔ με την δημοσίευση της σχετικής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος αλλά για το 67% και φυσικά δεν έχει ολοκληρωθεί.

Το δεύτερο «Μνημόνιο» της κυβέρνησης  Α. Σαμαρά

Το δεύτερο «μνημόνιο», το καλούμενο και «μεσοπρόθεσμο», φυσικό επακόλουθο του πρώτου, αποτυπώθηκε στους Νόμους 3985/2011 (ΦΕΚ 151 Α /1-7-2011) «Μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015» και 3986/2011 (ΦΕΚ 152 Α/ 1-7-2011) «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015».

Ακολούθησαν και άλλοι σκληροί εφαρμοστικοι νόμοι : ο Ν.4024/2011 (ΦΕΚ 226Α/27-10-2011) «Διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015», ο Ν.4046/2012 (ΦΕΚ 28Α/14-2-2012) «Έγκριση των Σχεδίων Συμβάσεων Χρηματοδοτικής Διευκόλυνσης μεταξύ του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (Ε.Τ.Χ.Σ.), της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Τράπεζας της Ελλάδος, του Σχεδίου του Μνημονίου Συνεννόησης μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδος και άλλες επείγουσες διατάξεις για τη μείωση του δημοσίου χρέους και τη διάσωση της εθνικής οικονομίας»  και ο Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222 Α/12-11-2012) «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του Ν.4046/2012 και του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015»

Τότε συστάθηκε και το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ) Α.Ε στο οποίο μεταβιβάστηκαν όλα τα περιουσιακά στοιχεία των δημοσίων επιχειρήσεων των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκε εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ με σκοπό την παραχώρηση ή αξιοποίηση ή πώληση της Δημόσιας περιουσίας για την αποπληρωμή του χρέους.

Σχετικά με τα λιμάνια, το Παράρτημα VI για τις αποκρατικοποιήσεις ανέφερε :  οι κρατικές επιχειρήσεις διακρίνονται σε (α) πωλήσεις μεριδίων, (β) παραχωρήσεις και (γ) ακίνητη περιουσία. Ο ΟΛΠ αναφέρεται ως Λιμάνι Πειραιώς στη στήλη «Παραχωρήσεις» και όχι «Πωλήσεις» με το σχόλιο «Προσδιορισμός κατάλληλης πολιτικής. Καθιέρωση ρυθμιστικών αρχών έως τον Σεπτέμβριο του 2012». Το υποκεφάλαιο 6.3.2 με τίτλο «Θαλάσσιες δραστηριότητες στα λιμάνια» ανέφερε: Σε ευθυγράμμιση με τη νέα λιμενική πολιτική και το οργανωτικό μοντέλο για τα λιμάνια, το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) καθορίζει μία συγκεκριμένη στρατηγική ιδιωτικοποίησης κυρίως μέσω παραχωρήσεων με στόχο την καλύτερη αξιοποίηση των λιμανιών.

Στον πίνακα (σελ. 5633) του νόμου 4093/2012 ανεγράφετο στη στήλη του έτους 2014 στο σημείο 7 «Αξιοποίηση ΟΛΠ, ΟΛΘ και περιφερειακών λιμένων» χωρίς αναγραφή πώλησης ποσοστού μετοχών, όπως γραφόταν π.χ. για ΟΠΑΠ 33%, ΔΕΗ 17% ή της λέξης «πώληση» για άλλες επιχειρήσεις.

Σ.Σ Φτάσαμε στο τέλος του 2015 και το θέμα της ΡΑΛ  δεν έχει ολοκληρωθεί.

Το τρίτο «Μνημόνιο» της κυβέρνησης  Α. Τσίπρα

Το τρίτο «μνημόνιο», και αυτό φυσικό επακόλουθο των δυο προηγουμένων, αποτυπώθηκε στο Νόμο 4334/2015 (ΦΕΚ 80 Α/16-7-2015) «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη διαπραγμάτευση και σύναψη συμφωνίας με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης» και 4336/2015 (ΦΕΚ 94 Α/14-8-2015) «Κύρωση του Σχεδίου Σύμβασης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και ρυθμίσεις για την υλοποίηση της Συμφωνίας»

Στο μνημόνιο αυτό το σήριαλ για τα λιμάνια συνεχίζεται. Εδώ, οι Θεσμοί απαιτούν (σελ. 1030 του Ν.4336/2015) (ι) μέχρι τον Οκτώβριο 2015 να εκδοθεί το ΠΔ που θα ρυθμίζει τις δομές της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων (ΡΑΛ) (ιι) ο εσωτερικός κανονισμός της και οι απαιτούμενοι νόμοι για να διασφαλιστεί η πλήρης λειτουργικότητα της να εγκριθούν μέχρι το Μάρτιο του 2016 και (ιιι) η κυβέρνηση και το ΤΑΙΠΕΔ να εξαγγείλουν δεσμευτικές ημερομηνίες υποβολής προσφορών για τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης το αργότερο μέχρι τέλος Οκτώβριου 2015.

Σ.Σ (ι) Είναι δυνατόν να τα προλάβουν όλα αυτά με τις επικείμενες εκλογές και (ιι) Για τη ΡΑΛ που θεσμοθετήθηκε με το άρθρο 43 του Ν. 4150/2013 οι κυβερνώντες σκέφτηκαν πρώτα να διορίσουν τα μέλη της (ΦΕΚ 209/14-4-2014) και να καθορίσουν και τις αμοιβές τους(ΦΕΚ 667/30-10-2014) αλλά δεν ενδιαφέρθηκαν για την έκδοση του Π.Δ με τον τρόπο λειτουργίας της.

Το ιδεολογικό φορτίο του τρίτου Μνημονίου είναι περισσότερο αισθητό σε σχέση με τα δύο προηγούμενα. Τα περιθώρια στενεύουν. Έτσι, η χώρα θα έχει πιθανότητες εξόδου από την κρίση, μέσα από τη διαδικασία των μνημονίων, μόνο αν υπάρξει κυβέρνηση που θα εφαρμόσει αποτελεσματικά και με την αναγκαία ευαισθησία  τα συμφωνηθέντα.

Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει τέτοια κυβέρνηση. Η απάντηση από την εμπειρία των προηγούμενων είναι μάλλον αρνητική και επιβεβαιώνει τον αιώνιο λόγο του Θεού  “μὴ πεποίθατε ἐπ᾿ ἄρχοντας, ἐπὶ υἱοὺς ἀνθρώπων, οἷς οὐκ ἔστι σωτηρία” (Ψαλμός 145).

Αλεξανδρούπολη    24  Αυγούστου  2015

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ     ΝΙΚΟΛΑΟΣ

Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)