Τετάρτη 29 Ιουλίου 2015

Αμφιπρόσωπη εικόνα στον Ι.Ν. Σωτήρος Χριστού, πνευματική ευλογία και μέγιστο αρχαιολογικό κειμήλιο για την πόλη του Διδυμοτείχου

Κείμενο του Ιωάννη Α. Σαρσάκη (Καστροπολίτη)
Στο ναό του Σωτήρος Χριστού Διδυμοτείχου (κτίσμα του 1846-1848 επάνω στα θεμέλια του Βυζαντινού μοναστηριού Χριστού Παντοκράτορος), σώζεται μία αμφιπρόσωπη εικόνα μεγάλης πνευματικής και αρχαιολογικής αξίας. Η εικόνα αυτή χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και απεικονίζει στη μία πλευρά την Βρεφοκρατούσα Θεοτόκο «Διδυμοτειχίτισσα» και στην άλλη τη Σταύρωση του Χριστού. Η εικόνα προφανώς υπήρξε αυτοκρατορικό δώρο προς την πόλη, καθώς ως γνωστόν το Διδυμότειχο για μια περίοδο (πρώτο μισό του 14ου αιώνα) διετέλεσε έδρα των αυτοκρατόρων Ανδρονίκου Γ΄ Παλαιολόγου και



Ιωάννου Στ΄ Καντακουζηνού, οι οποίοι ανήκουν στη Δυναστεία των Παλαιολόγων.
Η υπόψη εικόνα αποτελεί ένα έργο ύψιστης καλλιτεχνικής αξίας και ο λαός του Διδυμοτείχου την προσκυνάει και την θεωρεί θαυματουργική (στο ναό βέβαια υπάρχει και η εικόνα του Χριστού αρχές 13ου αιώνα, για την οποία θα αναφερθούμε σε άλλο κείμενο). Ειδικότερα η τεχνοτροπία με την οποία αγιογραφήθηκε η Σταύρωση του Χριστού παρουσιάζει ειδικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τα Δελτία της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (Περίοδος Δ΄ τόμος ΚΘ΄ 2008 και Τόμος ΛΑ΄ 2010) η σύνθεση αυτή έχει την καταγωγή της σε καθιερωμένα σχήματα της Σταύρωσης, που είναι γνωστά ήδη από τη μεσοβυζαντινή περίοδο, αλλά γνωρίζει ιδιαίτερη διάδοση στην εποχή των Παλαιολόγων και συναντάται μεταξύ άλλων στις απεικονίσεις της Σταύρωσης σε αμφιπρόσωπες εικόνες που βρίσκονται :
1. Στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, δεύτερο μισό 14ου αιώνα.
2. Στη Μονή Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους, τρίτο τέταρτο 14ου αιώνα.
3. Στη Μονή Φιλόθεου Αγίου Όρους, μέσα 14ου αιώνα.
4. Στο Μουσείο της Βάρνας, δεύτερο μισό 14ου αιώνα, πιθανώς 1367-1396.
5. Στην Κρύπτη Αγίου Αλεξάνδρου Nevski Σόφιας, μετά το 1369.
Θα ήταν ευχής έργο και μεγάλη ευλογία για το Διδυμότειχο, όταν τελειώσουν οι διαδικασίες συντήρησης και επιστραφεί η αμφιπρόσωπη εικόνα, να διοργανωθεί μια έκθεση με τις προαναφερθείσες εικόνες καθώς και άλλες παρόμοιες της ίδιας εποχής και τεχνοτροπίας στο Κάστρο του Διδυμοτείχου (Πινακοθήκη Δ. Ναλμπάντη) ή στο Βυζαντινό Μουσείο του Διδυμοτείχου. Καθώς επίσης το ίδιο γεγονός θα μπορούσε να γίνει στα εγκαίνια του Βυζαντινού Μουσείου Διδυμοτείχου. Όπως και να ΄χει είτε στο Κάστρο είτε στο Μουσείο και ανεξαρτήτως της αφορμής που θα προέτρεπε για μια έκθεση αυτού του επιπέδου, το Διδυμότειχο ενδείκνυται για οποιαδήποτε εκδήλωση αφορά την Βυζαντινορωμαίικη πνευματική και πολιτιστική μας κληρονομιά.


Δεν υπάρχουν σχόλια: